Η εξοικείωση των νέων με το διαδίκτυο είναι δεδομένη στη σύγχρονη εποχή. Όπως σε κάθε ενασχόληση, έτσι και σε αυτήν την περίπτωση ακολουθείται από θετικές και αρνητικές επιπτώσεις. Η πρόσβαση στο ίντερνετ προσφέρει εύκολη ενημέρωση και γνώση, κρύβει όμως και αρκετές παγίδες. Δια μέσου οικονομικής κρίσης, ένας αυξανόμενος αριθμός ανηλίκων, ψάχνει να βρει εισόδημα ή εναλλακτικές πηγές διασκέδασης στο διαδίκτυο και παγιδεύεται στον επικίνδυνο κόσμο των τυχερών παιχνιδιών. Παρ' ότι παραμένει ένα καλά κρυμμένο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας, ο εθισμός στον τζόγο είναι καθημερινό φαινόμενο και σε συντριπτική πλειοψηφία, έχει τις ρίζες του στην εφηβική ηλικία. Η συντακτική ομάδα του bookmakers.gr αποφάσισε να κοιτάξει κατάματα το πρόβλημα και με την πολύτιμη βοήθεια από σχετικούς φορείς, έψαξε τα αίτια του εθισμού και προτείνει λύσεις και συμβουλές στους ενδιαφερόμενους γονείς και ανήλικους. Όπως σε κάθε τομέα της ιατρικής και της ψυχολογίας άλλωστε, η πρόληψη είναι πάντοτε η καλύτερη θεραπεία.
Τι καθιστά τον τζόγο τόσο επικίνδυνο;
Παρ' ότι πολλά τυχερά παιχνίδια λανσάρονται ως αθώα, όπως ένα δελτίο τζόκερ ή ένα κουπόνι στοιχήματος, αρκετοί γονείς αγνοούν το γεγονός πως η έκθεση των ανηλίκων στον τζόγο μπορεί να δημιουργήσει ανεπανόρθωτη ζημιά. Αρκετές λανθάνουσες ή εθιστικές συμπεριφορές εκδηλώνονται στα χρόνια της εφηβείας, όταν το παιδί από φυσική περιέργεια αρχίζει και πειραματίζεται, χωρίς να έχει διαμορφώσει ολοκληρωμένη κριτική σκέψη ή να διαθέτει την ωριμότητα να διαχειριστεί απρόβλεπτες καταστάσεις. Σύμφωνα με έρευνα της Βρετανικής Επιτροπής Παιγνιών, UKGC, το 12% των εφήβων από 11 έως 16 ετών τζογάρει σε εβδομαδιαία βάση, με μόλις το 0.4% να παραδέχεται ανοιχτά πως αντιμετωπίζει πρόβλημα. Παρόλο που η συμμετοχή των νέων αφορά και τα τυχερά παιχνίδια που παίζονται με εικονικά χρήματα, τα ποσοστά που προκύπτουν είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά.
- Το 75% των ανηλίκων έχει δει διαφημίσεις από τυχερά παιχνίδια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με το 10% να ακολουθεί στοιχηματικές εταιρίες και καζίνο στα social media.
- Το 6% των εφήβων έπαιξε με πραγματικά χρήματα από έναν λογαριασμό των γονιών του, με το 22% εξ αυτών να το έχει πράξει χωρίς την άδειά τους.
- Το 3% δημιούργησε λογαριασμό με ψεύτικα στοιχεία και έπαιξε με δικά του χρήματα.
Αυτό που καθιστά τον τζόγο πραγματικά επικίνδυνο είναι η κοινωνική αποδοχή του
Ειδικότερα τα αγόρια, ξεκινούν από νωρίς την τριβή τους με τα τυχερά παιχνίδια όπου το ποσοστό ξεπερνά το 20% στις ηλικίες κάτω των 18. Παρ' ότι η περιστασιακή χρήση δεν καταλήγει πάντοτε σε λανθάνουσες συμπεριφορές, το ανεξέλεγχτο παιχνίδι και σε ορισμένες περιπτώσεις η ενθάρρυνση από τους γονείς, μπορεί να τα οδηγήσει στο να θεωρήσουν πως ο διαδικτυακός τζόγος αποτελεί πηγή επιβεβαίωσης και αυτοεκτίμησης.
Επιπλέον, σε αντίθεση με ορισμένες εξαρτησιογόνες ουσίες, όπως το αλκοόλ και το τσιγάρο, ο τζόγος στη χώρα μας όχι μόνο θεωρείται ως μια ψυχαγωγική ενασχόληση αλλά χαίρει και κοινωνικής αποδοχής. Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως ο τζόγος καταλαμβάνει την πρώτη θέση σε επικινδυνότητα για υποτροπή, με αισθητή διαφορά από το κάπνισμα, την κατανάλωση αλκοόλ και τη χρήση ναρκωτικών, καθώς επιδρά πιο επιθετικά στους υποδοχείς ντοπαμίνης.
(Πηγές: Bioneurologics και NCRG)
Αίτια εθισμού των εφήβων σε διαδίκτυο και τζόγο
Σύμφωνα με την κ. Άρτεμις Τσίτσικα, την Ιδρυτική Επιστημονική Υπεύθυνο της Μονάδας Εφηβικής Υγείας, παρ' ότι είναι αδύνατον να αποδώσουμε τις αιτίες του εθισμού σε έναν και μοναδικό παράγοντα, υπάρχουν ορισμένα κοινά γνωρίσματα μεταξύ των κλινικών περιπτώσεων:
"Δεν είναι κάτι μονοσήμαντο, είναι ένας συνδυασμός πραγμάτων. Καταρχήν έχει να κάνει με την προσωπικότητα του καθενός, αυτό που αναφέρεται ως ευαλωτότητα προσωπικότητας, δηλαδή τα χαρακτηριστικά του κάθε εφήβου. Κάποιος μπορεί να βγάλει δύναμη και αντίδραση μέσα σε δύσκολες συνθήκες και κάποιος άλλος να αποκτήσει νοσηρότητα και να αναπτύξει ψυχοπαθολογία."
"Επίσης παίζει ρόλο η κληρονομικότητα. Ιδιαίτερα στον τζόγο, η διαταραχή του ελέγχου των παρορμήσεων (impulse disorder) είναι ένας καθοριστικός παράγοντας που μπορεί να ωθήσει στον εθισμό. Η εξάρτηση από τον τζόγο σίγουρα έχει συννοσηρότητα. Υπάρχουν πολλά άτομα με τέτοια διάγνωση σε ένα ποσοστό 60-70%. Επιπροσθέτως παίζει ρόλο το περιβάλλον, καταρχήν το οικογενειακό και εν συνεχεία το γενικότερο κοινωνικό περιβάλλον και τέλος η επίδραση των social media και του διαδικτύου η οποία είναι ισοπεδωτική για τα παιδιά."
Η κ. Τσίτσικα συνεχίζει με κάτι εξίσου σημαντικό: "Σύμφωνα με την έρευνα της ADB, υπάρχουν τέσσερις τύποι εφήβων που είναι στο όριο κινδύνου για να εξαρτηθούν από τον διαδικτυακό τζόγο ή το διαδίκτυο γενικότερα."
- Ο πρώτος είναι αυτός που διψάει για ζωή αλλά έχει δυσκολίες κοινωνικοποίησης, έχει υποστεί εκφοβισμό ή κακοποίηση και ψάχνει στο διαδίκτυο για διέξοδο.
- Ο δεύτερος είναι αυτός που τα καταφέρνει καλά και στον φυσικό κόσμο, αλλά στο διαδίκτυο βρίσκει μεγαλύτερη ένταση και κοινωνικοποίηση μέσω των social media.
- Ο τρίτος είναι αυτός που είναι αρκετά καλός και στην πραγματική ζωή, κοινωνικός, αλλά θέλει να είναι μέσα σε όλες τις εξελίξεις. Συνήθως καταφέρνει να σταματήσει μόνος του.
- Τέλος, ο τέταρτος είναι ο τύπος που δείχνει σημάδια πλήξης ή απάθειας. Δεν έχει καμία δίψα για ζωή και εμφανίζει σημάδια αντικοινωνικότητας. Το διαδίκτυο είναι η μόνη του διέξοδος.
(Πηγή: Youth-life.gr)
Θέση της Ελλάδας σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες
Δυστυχώς η Ελλάδα κατακτά την αρνητική πρωτιά σε ποσοστά συμμετοχής και εθισμού στα τυχερά παιχνίδια σε ηλικίες κάτω των 18. Ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε συμμετοχή τους τελευταίους 12 μήνες βρίσκεται στο 14%, με το 7% να έχει παίξει τουλάχιστον 2 φορές τον τελευταίο μήνα. Αντίστοιχα στην Ελλάδα, το 30% όλων των ανηλίκων δηλώνει πως έπαιξε τουλάχιστον μία φορά τον τελευταίο χρόνο, ενώ το 16% παίζει συχνότερα με σταθερή συμμετοχή κάθε εβδομάδα. Τα ποσοστά εξάρτησης είναι εξίσου ανησυχητικά, καθώς ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος βρίσκεται στο 6%, στη χώρα μας το 10% των ανηλίκων που παίζει παρουσιάζει συμπτώματα εθισμού. Εξ' αυτών μόλις το 0.4% έχει αναζητήσει θεραπεία και έχει διαγνωστεί επίσημα.
Γονείς: Που ευθύνονται και πως μπορούν να βοηθήσουν
Η Μονάδα Εφηβικής Υγείας είναι ξεκάθαρη στο αν ευθύνονται ή όχι οι γονείς και θεωρεί πως όπως και στα υπόλοιπα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι έφηβοι, όλα ξεκινούν από την ελλιπή επικοινωνία.
"Το πρόβλημα του τζόγου δεν εμφανίζεται μόνο του. Προκύπτει κυρίως σε δυσλειτουργικές οικογένειες. Είτε μέσω των σιωπών, όπου δεν αντιμετωπίζεται και δεν συζητείται κανένα πρόβλημα, είτε μέσα από συνεχείς και έντονες διαμάχες, είτε λόγω έλλειψης επικοινωνίας. Τα παιδιά και οι έφηβοι χρειάζονται τους γονείς τους, αυτό είναι πολύ βασικό, χρειάζονται γονείς. Ακόμη κι όταν τσακώνονται μαζί τους, προτιμούν τον γονέα που ασχολείται, παρά έναν που είναι αδιάφορος."
Δόγματα με τα παιδιά δεν υπάρχουν
Επιπλέον, η ΜΕΥ προτείνει στους γονείς να αντιμετωπίζουν τους ανήλικους ώριμα, χωρίς ενοχές ή συναισθηματικές παγίδες και να είναι συνεπείς στη συμπεριφορά τους.
"Οι γονείς πρέπει να είναι δεκτικοί. Να μην σκέφτονται σε κουτάκια. Να είναι ανοικτοί σε νέα δεδομένα. Να μην νομίζουν ότι είναι αυθεντία. Δόγματα με τα παιδιά δεν υπάρχουν. Επίσης δεν πρέπει να είναι ενοχικοί. Οι ενοχικοί γονείς δεν μπορούν να βάλουν όρια. Κάνουν πολλά λάθη. Αφήνουν τα παιδιά να τους χειρίζονται."
"Ιδιαίτερα αυτό συμβαίνει στα διαζευγμένα ζευγάρια. Το παιδί κάνει κόμμα με όποιον από τους δύο γονείς, με όποιον τον συμφέρει, ενώ και οι γονείς μπαίνουν σε ανταγωνισμό για το ποιος θα προσφέρει περισσότερα. Αυτό βέβαια δεν ισχύει για όλα τα διαζευγμένα ζευγάρια, αφού υπάρχουν πολλά από αυτά που τα καταφέρνουν περίφημα."
Ποιος είναι ο ρόλος του σχολείου
Αρκετοί είναι οι εκπαιδευτικοί που έχουν θορυβηθεί από την εμφάνιση των "καταστημάτων καζίνο" που βρίσκονται γύρω μας και φυσικά τον αυξανόμενο αριθμό εφήβων που κατευθύνονται στα πρακτορεία αμέσως μετά το σχόλασμα. Η κ. Άρτεμις Τσίτσικα θεωρεί πως ο ρόλος του σχολείου είναι καθοριστικός καθώς μπορεί να δώσει λύση στα προβλήματα του παιδιού, πολύ πριν παρουσιαστούν εθιστικές συμπεριφορές.
Το σχολείο μέσα στη τάξη μπορεί να χτίσει συμπεριφορές. Οι δάσκαλοι είναι πρότυπα. Το παιδί δεν μαθαίνει με τα λόγια, πρέπει να του δείξεις το σωστό. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να διακρίνει συμπεριφορές και προβλήματα κι αν αυτό γίνει έγκαιρα, το πρόβλημα λύνεται άμεσα. Επίσης, δεν έχουν όλες οι οικογένειες την ίδια λειτουργικότητα. Στο σχολείο όμως μπορεί να δοθεί μία ευκαιρία ισότητας. Είναι ίδιο για όλα τα παιδιά και ξέρετε κάτι; Τα πάντα είναι θέμα παιδείας, από εκεί πρέπει να ξεκινήσει η πρόληψη. Πρέπει να γνωρίζετε ότι υπάρχει και το Moral (ηθικό) IQ, το οποίο παραμελείται και είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την πρόληψη. Τρέχουμε τώρα ένα πρόγραμμά προς αυτήν την κατεύθυνση εγκεκριμένο από το Υπουργείο Παιδείας. Επίσης είναι πολύ βασικό να προλάβουμε το πρόβλημα στα παιδιά, διότι οι γονείς είναι πολύ πιο δύσκολη ομάδα συγκριτικά με τους ανήλικους. Κάποιοι δεν ασχολούνται καθόλου, έχουν ταμπού ή ακόμη και άρνηση να δεχτούν ότι το παιδί τους έχει πρόβλημα.
Που μπορείτε να απευθυνθείτε για βοήθεια
Στην Ελλάδα οι εξαρτημένοι ενήλικες και ανήλικοι μπορούν να απευθυνθούν στο πρόγραμμα ΑΛΦΑ του ΚΕΘΕΑ, το οποίο σχετίζεται με τον εθισμό στο αλκοόλ και τα τυχερά παιχνίδια. Αν θεωρείτε πως το παιδί σας χρειάζεται άμεσα βοήθεια, μπορείτε να βρείτε αρκετές χρήσιμες πληροφορίες ιστοσελίδα του ΚΕΘΕΑ ΑΛΦΑή να καλέσετε από σταθερό χωρίς χρέωση στη Γραμμή Βοήθειας για τον Τζόγο στο 1114.
Επιπλέον, στην Αθήνα στη Λεωφόρο Μεσογείων 24 στον 6ο όροφο, στεγάζεται η Μονάδα Εφηβικής Υγείας. Εκεί ο έφηβος ή γονέας μπορεί να κλείσει ένα ραντεβού ώστε να μιλήσει για οποιοδήποτε πρόβλημα. Η ΜΕΥ διαθέτει πανεπιστημιακό τμήμα σχετικά με την παιδική και εφηβική ψυχολογία καθώς και εξειδικευμένα τμήματα για περιπτώσεις εξάρτησης από τυχερά παιχνίδια, διαδικτυακό εκφοβισμό - bullying, αποπλάνηση - grooming, ακατάλληλο περιεχόμενο, θέματα προσωπικών δεδομένων, πορνογραφικό υλικό, βίαια παιχνίδια κλπ. Μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της ΜΕΥ και να επικοινωνήσετε στο τηλέφωνο 210 77 10 824 ή μέσω mail στο Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε..
Η υπέυθυνη της ΜΕΥ κ. Τσίτσικα, θεωρεί πως τα παιδιά θέλουν από μόνα τους να ζητήσουν βοήθεια, όμως πολλές φορές δυσκολεύονται να μιλήσουν ανοιχτά για το πρόβλημα τους.
"Το 20% των παιδιών τηλεφωνεί στη γραμμή ή έρχεται μόνο του για θεραπεία. Αν αναλογιστούμε την ηλικία τους, το ποσοστό είναι πολύ μεγάλο. Γι' αυτό είναι σημαντικό να χτίσουμε σχέση με τα παιδιά. Να μας εμπιστευτούν. Σε αυτό το κομμάτι δεν παίζουν τόσο μεγάλο ρόλο οι γονείς. Ο έφηβος έχει ανάγκη να χτίσει σχέση, που δεν έχει κάνει τόσο με το τι λες, όσο ο τρόπος με τον οποίο τον προσεγγίζεις. Αν πειστεί ότι θέλει να τον βοηθήσεις, τότε ακούγεται αυτό το «κλικ», ώστε να ξεδιπλωθεί ένας κόσμος σε κάθε παιδί. Και σου δίνει μεγάλη ικανοποίηση ως γιατρός, να βλέπεις ένα παιδί με πολλές δυσκολίες να ανθίζει."
10+1 σημάδια παθολογικού εθισμού στα τυχερά παιχνίδια
- Έντονη ενασχόληση με τον τζόγο και ευερεθιστικότητα όταν επιχειρεί να τον ελαττώσει
- Δανεισμός χρημάτων για να αντιμετωπίσει τα οικονομικά του προβλήματα
- Επανειλημμένες ανεπιτυχείς προσπάθειες να ελέγξει, ελαττώσει ή διακόψει τον τζόγο
- Πολλή ωρα ή αδικαιολόγητα διαστήματα απουσίας από το σπίτι και τη δουλειά
- Αλλεπάλληλα δάνεια, ακάλυπτοι λογαριασμοί και αδικαιολόγητη έλλειψη χρημάτων
- Εντατική μελέτη των προγραμμάτων, προγνωστικών από ΤV, εφημερίδες και internet
- Απομόνωση προκειμένου να σκεφτεί τρόπους με τους οποίους θα παίξει ένα παιχνίδι
- Άρνηση σε υποδείξεις ή αναφορές των άλλων για τον τρόπο που ασχολείται με τον τζόγο
- Μείωση της αποδοτικότητας στην εργασία
- Δυσφορία, θυμός και κλιμακούμενη ένταση αν κάτι τον εμποδίσει να παίξει
- Χαρούμενη διάθεση, διογκωμένος εγωισμός, ανακούφιση σε περίπτωση κέρδους
(πηγή www.kethea.gr)
Δύο λόγια από την ομάδα του bookmakers.gr
Τα τυχερά παιχνίδια καλώς ή κακώς είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας μας σαν λαός. Δυστυχώς, λόγω ταμπεραμέντου ή και πιθανής έλλειψης παιδείας, δεν έχουμε μάθει να διαχωρίζουμε τα στενά όρια μεταξύ διασκέδασης και βλαπτικής συμπεριφοράς. Πέρα από τα cliché τύπου παν μέτρον άριστο, οφείλουμε να υπενθυμίσουμε ότι ο τζόγος είναι εξαιρετικά εθιστικός και πως αν έχετε διαπιστώσετε οποιοδήποτε από τα παραπάνω σημάδια σε εσάς ή σε κάποιον κοντινό σας, είναι σημαντικό να αναζητήσετε βοήθεια.
Το bookmakers.gr θεωρεί υποχρέωση του να προβάλει καθαρά τα προβλήματα που συνεπάγονται με την παθολογική εξάρτηση στα τυχερά παιχνίδια, όπως είχε πράξει και το 2016 με την έρευνα γύρω από τον εθισμό στο τζόγο. Κλείνοντας, πρέπει να θυμίσουμε στους ανήλικους, αλλά και σε όσους ενήλικους "κάνουν τα στραβά μάτια" επιτρέποντας στους νέους να παίξουν, πως τα όρια ηλικίας είναι αυστηρά θεσμοθετημένα από την ελληνική νομοθεσία και αφορούν τα 18 χρόνια στα επίγεια πρακτορεία και 21 στις διαδικτυακές εταιρίες.
