Η προσπάθεια πρόληψης των διαρρήξεων στα σπίτια επιβάλλει την εγκατάσταση συστημάτων ασφαλείας με συναγερμό. Πως λειτουργούν; Πόσο αποτελεσματικά είναι;
Μία γενική ενημέρωση δίνει τα βασικά στοιχεία για την επιλογή του πιο κατάλληλου συστήματος. Σε όλες τις αραιοκατοικημένες περιοχές των προαστίων της Αθήνας (όπως Αγία Παρασκευή, Γέρακα, Παλλήνη, Γλυκά Νερά) οι διαρρήξεις στα σπίτια και στα άλλα κτίρια αποτελούν μια καθημερινή απειλή. Το αστυνομικά δελτίο περιλαμβάνει συστηματικά περιπτώσεις σπιτιών που αδειάζονται από κακοποιούς, ιδιαίτερα σε μέρες εορτών. Το χειμώνα το άδειασμα από κλέφτες μιας εξοχικής κατοικίας αποτελεί κανόνα και όχι εξαίρεση. Υπάρχει όμως τρόπος άμυνας; Τι είναι τα συστήματα συναγερμού κατα των κλοπών; Πως είναι και με ποιά συστήματα λειτουργούν; Είναι αποτελεσματικά, και πόσο;
Τι είναι ένα σύστημα ασφαλείας με συναγερμό;
Πρώτα απ' όλα είναι μια εγκατάσταση που περιλαμβάνει έναν ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΠΙΝΑΚΑ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ, τον εγκέφαλο που συγκεντρώνει τις πληροφορίες από τους ΑΝΙΧΝΕΥΤΕΣ οι οποίοι είναι τα αισθητήρια όργανα, δηλαδή τα μάτια και τα αυτιά του συστήματος συναγερμού, τις επεξεργάζεται, και ανάλογα με το αποτέλεσμα ενεργοποιεί το ΣΥΝΑΓΕΡΜΟ και μεταδίδει το σήμα κινδύνου που είναι συνήθως ο ήχος της σειρήνας ή οι άλλες ενέργειες που θα διώξουν τον κλέφτη. Σ' όλες τις περιπτώσεις ένα τέτοιο σύστημα πρέπει να έχει τις δυνατότητες:
• της έγκαιρης αποκάλυψης του κλέφτη,
• να μην είναι εύκολη η καταστροφή του ή η αδρανοποίηση του από τον κλέφτη,
• να μην ενεργοποιείται από άλλο γεγονός εκτός από αυτό που πρέπει,
• να ενεργεί και να μεταφέρει, αν χρειάζεται, με ακρίβεια το "σύνθημα" που ακολουθεί την αποκάλυψη του κλέφτη. Οποιαδήποτε κι αν είναι η τιμή ή η τεχνολογία του συστήματος, οι πιο πάνω εγγυήσεις είναι οι μικρότερες που θα πρέπει να προσφέρουν τα συστήματα συναγερμού.
Πως λειτουργούν οι ανιχνευτές;
Οι ανιχνευτές ή τα αισθητήρια όργανα ενός συστήματος συναγερμού υπάγονται στις ακόλουθες κύριες κατηγορίες:
• σ' αυτούς που αντιδρούν σε ένα πέρασμα ή μια παρουσία
• σ' αυτούς που αντιδρούν σε ένα άνοιγμα ή σε μεταβολή κάποιας πίεσης.
Οι πρώτοι, λειτουργούν στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό ενός κτιρίου και ανάλογα με το σύστημα ή τη διάταξη μπορεί να επιβλέπουν μία ζώνη ή ένα συγκεκριμένο σημείο, μία γραμμή, μία επιφάνεια ή ακόμη ένα όγκο. Οι δεύτεροι, διεγείρονται από τη διακοπή κάποιου κυκλώματος, από κραδασμό ή από θερμική επίδραση σε μια επιφάνεια. Αναλυτικά και ανεξάρτητα από τον προηγούμενο διαχωρισμό οι ανιχνευτές λειτουργούν με τους επόμενους τρόπους:
• Ανιχνευτής με υπέρυθρη ακτινοβολία.
Υπάρχουν δύο κατηγορίες, οι παθητικοί και οι ενεργητικοί ανιχνευτές υπέρυθρης ακτινοβολίας. Οι πρώτοι οι παθητικοί ανιχνευτές, μετρούν απλώς από απόσταση τη θερμοκρασία των διαφραγμάτων που έχουν τοποθετηθεί απέναντί τους. Ένα πέρασμα π.χ. μία πόρτα, η είσοδος, τα σκαλοπάτια μιας σκάλας κ.τ.λ. μπορεί να προστατεύονται με μία ή περισσότερες οπτικές συνδέσεις. Όταν μία από αυτές τις οπτικές συνδέσεις διακοπεί από το πέρασμα κάποιου ατόμου, γίνεται αντιληπτή η μεταβολή της θερμοκρασίας, το οπτικό σήμα μετατρέπεται σε ηλεκτρικό και ενεργοποιεί τον εγκέφαλο. Ο συναγερμός λειτουργεί όταν τα σήματα αυτά ξεπεράσουν ένα ορισμένο επίπεδο έντασης. Το σύστημα δεν λειτουργεί ικανοποιητικά όταν «βλέπει» σε μεταλλική επιφάνεια ή σε τζάμια που μπορεί να επηρεάζονται από τον ήλιο και να ζεσταίνονται. Στη δεύτερη κατηγορία, οι ενεργητικοί ανιχνευτές, χρησιμοποιούν επίσης ένα οπτικό σύστημα. Ένας πομπός στέλνει μια υπέρυθρη ακτίνα σ' ένα δέκτη. Η διακοπή της ακτίνας από το πέρασμα ενός ατόμου θέτει σε κίνηση το συναγερμό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο πομπός και ο δέκτης βρίσκονται στον ίδιο πίνακα και η ενεργοποίηση της ακτίνας γίνεται με ανάκλαση. Στην περίπτωση αυτή είναι δυνατό να διαταχθούν πολλές ακτίνες, οριζόντια ή κάθετα και έτσι η ζώνη που καλύπτεται να γίνει πιο εκτεταμένη. Σ' ότι αφορά την εγκατάσταση του συστήματος αυτού στην ύπαιθρο, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι ατμοσφαιρικές συνθήκες που ενδεχομένως υπάρχουν και πιθανότητα μπορούν να επηρεάσουν το σύστημα και να διαταράξουν τη λειτουργία του. Για το λόγο αυτό γίνεται συχνά συνδυασμός και με παθητικούς ανιχνευτές ώστε να αποφεύγεται κάθε ανεπιθύμητη λειτουργία ή παρεμπόδιση της έναρξης λειτουργίας του συστήματος συναγερμού.
• Οι ανιχνευτές με υπέρηχους. Στην περίπτωση αυτή οι υπέρυθρες ακτίνες αντικαθίστανται από τους υπερήχους, και ο πομπός κι ο δέκτης μπορούν να απομακρυνθούν ο ένας από τον άλλον. Η ξένη παρουσία αποκαλύπτεται όταν το σήμα αρχίζει να λαμβάνεται αποσπασματικά. Η αποκάλυψη μπορεί να είναι μόνο γραμμική. Αν χρειάζεται να προστατευτεί κάποιος όγκος, τότε πρέπει να χρησιμοποιηθεί ένα σύστημα πιο σύνθετο, που στηρίζεται στην διαφορά της συχνότητας που εκπέμπεται από αυτήν που λαμβάνεται.
Κάθε αλλοίωση, που συνεπάγεται το πέρασμα ενός ατόμου από τη ζώνη που προστατεύεται, αναλύεται από τον εγκέφαλο του κεντρικού πίνακα και ο συναγερμός θα λειτουργήσει όταν η διαφορά που θα προκύψει θεωρηθεί αποτέλεσμα ανθρώπινης παρουσίας. Η κατηγορία αυτή ανιχνευτών είναι η πιο συνηθισμένη για την επίβλεψη ενός όγκου. Βέβαια σε κάποιο ποσοστό το ίδιο αποτέλεσμα εξασφαλίζεται και με την τοποθέτηση ανιχνευτών υπέρυθρης ακτινοβολίας.
• Ανιχνευτές μικροκυμάτων. Κατά παρόμοιο περίπου σύστημα με την υπέρυθρη ακτινοβολία λειτουργούν και οι ανιχνευτές μικροκυμάτων που διεγείρονται από την κίνηση ατόμων και χρησιμοποιούνται εκεί που για λόγους ειδικών συνθηκών δεν είναι δυνατή η χρησιμοποίηση ανιχνευτών υπέρυθρης ακτινοβολίας.
• Οι ανιχνευτές επίδρασης σε κύκλωμα.Εντοπίζουν οποιαδήποτε διάρρηξη ή διακοπή κάποιας συνέχειας ενός ηλεκτρικού κυκλώματος που θα προκληθεί από μία ενέργεια όπως είναι το άνοιγμα μιας πόρτας. Το πιο απλό σύστημα αποτελείται από ένα μαγνήτη που στερεώνεται σε πόρτα ή σε παράθυρο και διακόπτει μία ηλεκτρική επαφή σε συσχέτιση με την σταθερή επαφή που βρίσκεται στην κάσα της πόρτας ή του παραθύρου. Το κύκλωμα έχει ρεύμα όταν ο συναγερμός είναι ενεργοποιημένος. Αν γίνει διάρρηξη από την πόρτα που έχει το σύστημα του ανιχνευτή ανοίγματος, τότε μόλις π.χ. διακοπεί το κύκλωμα λειτουργεί ο συναγερμός. Στις συρόμενες πόρτες και στα παράθυρα, η αρχή είναι η ίδια αλλά η ενέργεια των επαφών διαφοροποιείται ως ένα βαθμό.
• Οι ανιχνευτές κραδασμών. Η ίδια αρχή ισχύει επίσης για τους ανιχνευτές κραδασμών. Αποτελούνται από μικρή συσκευή που περιλαμβάνει ειδική διάταξη με δύο ελάσματα επαφής που εξασφαλίζουν τη συνέχεια του ηλεκτρικού κυκλώματος. Μετά από επίδραση κραδασμών τα ελάσματα απομακρύνονται και με το άνοιγμα του κυκλώματος προκαλείται συναγερμός.
• Οι σεισμικοί ανιχνευτές. Οι ανιχνευτές αυτού του τύπου καταγράφουν τις μηχανικές κινήσεις που οφείλονται σε σειρά δονήσεων στους τοίχους, στα δάπεδα, στις οροφές, και τις μετατρέπουν σε ηλεκτρικά σήματα. Η μικρότερη ένταση δονήσεων που απαιτείται για να ενεργοποιηθεί ο συναγερμός, μπορεί να ρυθμιστεί ώστε να διεγείρεται από το απλό πλησίασμα ενός ανθρώπου, αλλά οι ανιχνευτές να μην καταγράφουν τις δονήσεις όπως π.χ. το πέρασμα ενός τραίνου ή ενός φορτηγού αυτοκινήτου. Στην ίδια κατηγορία ανήκουν οι καλωδιακοί ανιχνευτές που μπορούν να εντοπίσουν την κοπή μιας περίφραξης καθώς και οι ανιχνευτές θραύσης τζαμιού (κραδασμός, σπάσιμο ή θερμική επίθεση). Στην περίπτωση αυτή μετριούνται οι δονήσεις που παράγονται μέσα στο τζάμι.
• Ανιχνευτές γείωσης. Οι ανιχνευτές γείωσης μπορούν να προστατεύσουν μεταλλικά κιβώτια ασφάλειας όπως π.χ. χρηματοκιβώτια, μεταλλικές αρχειοθήκες φύλαξης απορρήτων εγγράφων, αρχεία προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών κ.τ.λ. Το σώμα του μεταλλικού κιβωτίου τοποθετείται σε μια πολύ καλά μονωμένη βάση και συνδέεται ηλεκτρικά με τον εγκέφαλο. Όταν κάποιο άτομο αγγίξει το αντικείμενο που προστατεύεται, τότε το γειώνει οπότε κλείνει το κύκλωμα που ενεργοποιεί το σύστημα συναγερμού.
• Ανιχνευτές με σύστημα τηλεόρασης. Πολλές φορές σε σημαντικές εγκαταστάσεις που ελέγχονται από προσωπικό ασφάλειας η ανίχνευση μπορεί να γίνεται με κάμερες λήψης τηλεόρασης C.C.T.V. Το προσωπικό ασφάλειας παρακολουθεί σε πολλαπλό δέκτη τηλεόρασης τι συμβαίνει σε διάφορα σημεία των χώρων που προστατεύονται και μπορεί να δίνει το σύνθημα συναγερμού ή και να καταγράφει αυτόματα σε βίντεο τις ύποπτες κινήσεις.
Πως πρέπει να γίνει η επιλογή των ανιχνευτών που θα χρησιμοποιηθούν σε ένα σύστημα ασφάλειας;
Όλοι οι τύποι ανιχνευτών που αναφέρθηκαν καλύπτουν το σύνολο των περιπτώσεων που εμφανίζονται συνήθως στην πράξη όταν είναι ανάγκη να εγκατασταθεί σύστημα συναγερμού. Ιδιαίτερη σημασία κάθε φορά έχει το να τοποθετηθεί σε μια εγκατάσταση ο πιο ταιριαστός και κατάλληλος ανιχνευτής. Είναι βέβαιο ότι οι ανιχνευτές που δεν ταιριάζουν και δεν είναι κατάλληλοι για κάποια περίπτωση θα αποτελούν διαρκή κίνδυνο. Δύο είναι οι βασικοί λόγοι: Πρώτο γιατί μπορεί να δώσουν την ψεύτικη αίσθηση ότι υπάρχει σύστημα συναγερμού ενώ στην πραγματικότητα μπορεί αυτό να μην καλύπτει τις πραγματικές ανάγκες, και το δεύτερο είναι ότι υπάρχει φόβος να δίνονται «ψεύτικοι» συναγερμοί. Σ' αυτήν την περίπτωση μετά από ορισμένους τέτοιους ψεύτικους συναγερμούς κανείς δε θα πιστεύει ένα πραγματικό συναγερμό και δε θα αντιδράσει όταν συμβεί μια πραγματική διάρρηξη.
Τα διάφορα συστήματα ανιχνευτών μπορεί να τοποθετηθούν σε διάφορα μέρη μιας κατοικίας ή ενός κτιρίου και ακόμη και στον εξωτερικό χώρο. Αν δεν υπάρχει σοβαρή ανάγκη μπορεί να προστατευτεί μόνο η είσοδος με μια κλειδαριά ασφάλειας που μπορεί να μπει στην πόρτα ή ακόμη και με τοποθέτηση μιας πόρτας ασφαλείας. Ένα πιο βελτιωμένο σύστημα συναγερμού μπορεί να συνδέεται με την κλειδαριά. Άλλο, απλό στην τοποθέτησή του σύστημα και λιγότερο ενοχλητικό, είναι ο σύρτης - συναγερμός. Περιλαμβάνει ένα μικρό σύστημα συναγερμού με μπαταρίες. Ο συναγερμός λειτουργεί στη περίπτωση ισχυρών πιέσεων στην πόρτα, ή όταν αυτή ανοίξει. Το σύστημα του συναγερμού μπορεί να είναι και ανεξάρτητο από το σύρτη. Συνδέεται με μια σειρήνα που πρέπει να τοποθετηθεί σε μέρος όπου να μπορεί να ακούγεται.
Τι είναι ο κεντρικός πίνακας συναγερμού;
Αποτελεί τον εγκέφαλο της εγκατάστασης. Παίρνει τις πληροφορίες από τους ανιχνευτές, τις επεξεργάζεται και ενεργοποιεί ή όχι τον συναγερμό. Είναι το σύστημα που τροφοδοτεί αλλά και συνεργάζεται με τους ανιχνευτές. Οι περισσότεροι εγκέφαλοι συναγερμού λειτουργούν με το ρεύμα του δικτύου της ΔΕΗ αλλά καλό είναι να περιλαμβάνουν για ασφάλεια και μπαταρία που να φορτίζεται από το δίκτυο, ώστε σε περίπτωση διακοπής του ηλεκτρικού ρεύματος να μπορεί να λειτουργήσει ο συναγερμός για αρκετές ώρες.
Οι πιο απλοί κεντρικοί πίνακες συναγερμού δίνουν πληροφορίες για μια ζώνη ή για το σύνολο των ζωνών που καλύπτουν, χωρίς όμως να μπορούν να τις διαφοροποιήσουν. Οι πιο σύνθετοι κεντρικοί πίνακες συναγερμού μπορούν να δείχνουν και να καθορίζουν τι συμβαίνει σε κάθε ζώνη χάρη σε ηλεκτρικά φωτοκύτταρα. Έτσι, αν πρόκειται να προστατευτεί μόνο μία ζώνη, δεν είναι απαραίτητο να μπουν σε λειτουργία όλοι οι ανιχνευτές. Οι κεντρικοί πίνακες συναγερμού αφήνουν πάντα ένα χρονικό περιθώριο που επιτρέπει στο χρήστη να βγει από το χώρο, αφού βάλει το σύστημα συναγερμού σε λειτουργία.
Το σήμα του συναγερμού.
Τις περισσότερες φορές, ο συναγερμός είναι ηχητικός. Μια εσωτερική ή εξωτερική σειρήνα που μπορεί να λειτουργεί με το ρεύμα της ΔΕΗ ή με συμπληρωματική μπαταρία στην περίπτωση διακοπής του ηλεκτρικού ρεύματος ή όταν γίνει διακοπή του καλωδίου της σύνδεσής της με τον κεντρικό πίνακα συναγερμού. Μπορεί ακόμη σε περίπτωση συναγερμού να ανάβουν προβολείς ή φώτα που να είναι σε σύνδεση ή όχι με τον ηχητικό συναγερμό.
Επίσης μπορούν να καλούν αυτόματα τηλεφωνικούς αριθμούς όπως την αστυνομία, τον ιδιοκτητη της κατοικίας ή φίλους που να μπορούν να βοηθήσουν, και να τους αναγγέλουν ενα ηχογραφημενο μήνυμα διάρρηξης. Τέλος το σήμα μπορεί να διαβιβάζεται στο Κέντρο Λήψης Σημάτων, όπου ο υπάλληλος του κέντρου να φροντίσει να ενημερώσει τους υπεύθυνους σύμφωνα με το πρωτόκολλο ασφαλείας που έχει.
Τι σύστημα ασφαλείας με συναγερμό πρέπει να διαλέξουμε;
Γι' αυτούς που επιθυμούν να εγκαταστήσουν στο σπίτι τους ένα σύστημα συναγερμού, όλα όσα αναφέρθηκαν είναι πολύ ενημερωτικά αλλά δεν απαντούν ίσως στο απλό ερώτημά τους: Τι σύστημα συναγερμού να διαλέξουν για να εγκαταστήσουν στο κτίριο για το οποίο ενδιαφέρονται; Πρώτα απ' όλα πρέπει να είναι γνωστά ότι ο εγκαταστάτης πρέπει να τους παρουσιάσει μία μελέτη όπου να φαίνεται ποιοί χώροι θα προστατεύονται, με ποιό τρόπο θα γίνεται αυτά και ακόμη να καθορίζεται ο ακριβής προϋπολογισμός της δαπάνης της εγκατάστασης. Αν η εγκατάσταση θα πρέπει να γίνει σε υφιστάμενη κατοικία ή κτίριο τότε πρέπει να εξασφαλίζεται ότι η εγκατάσταση του συστήματος συναγερμού δε θα προξενήσει ζημιές. Ο εγκαταστάτης ίσως να προτείνει ένα πολύπλοκο σύστημα. Φυσικά δε θα του λείπουν τα επιχειρήματα εφόσον πρόκειται για θέμα ασφάλειας. Ο αγοραστής, για να αποφύγει κάτι που θα του στοιχίσει ακριβά σε σχέση μ' αυτό που θέλει να προστατεύσει, πρέπει να εκτιμήσει τους κινδύνους διάρρηξης και να γνωρίζει τα τρωτά σημεία.
Για κάθε κτίριο πρέπει να γίνει μελέτη και ανάλυση των αδύνατων σημείων και να εκτιμηθεί επακριβώς κάθε σημείο ή τμήμα που θα πρέπει να προστατευθεί. Δε θα είναι φρόνιμο το να γίνει εγκατάσταση ενός συστήματος ασφάλειας πολύ πιο ακριβού από αυτό που θα μπορούσε να εξασφαλίσει την απαραίτητη προστασία. Για παράδειγμα, σ' ένα μικρό διαμέρισμα στο κέντρο της Αθήνας όπου υπάρχει ένα στερεοφωνικό μηχάνημα, μια φωτογραφική μηχανή, και μια τηλεόραση, θα αρκούσε μία κλειδαριά ασφάλειας ή μια θωρακισμένη πόρτα εξοπλισμένη μ' έναν ανιχνευτή επαφής. Σε ένα μεγάλο διαμέρισμα στην Αγία Παρασκευή όπου υπάρχουν ακριβά έργα τέχνης, θα έπρεπε να υπάρχει ένα σύστημα που να συνδυάζει διάφορους τύπους ανιχνευτών οι οποίοι να είναι εγκατεστημένοι έτσι ώστε να προστατεύουν διάφορες ζώνες και να συνδέονται με ένα πολύπλοκο κεντρικό πίνακα ασφάλειας, που να επιτρέπει τον άμεσο έλεγχο του συνόλου.
Σε μία βίλλα ή σ' ένα απομονωμένο σπίτι στην Παλλήνη, μπορούν να εγκατασταθούν συναγερμοί που να μπορούν να κάνουν τηλεφωνικές κλήσεις, ή μια σειρήνα που να λειτουργεί ταυτόχρονα με προβολείς που να φωτίζουν όλους τους χώρους.
Τέλος, πρέπει να τονιστούν και άλλα δύο σημαντικά σημεία: ο συναγερμός είναι πρώτα απ' όλα σύστημα αποτροπής. Δεν πρέπει να φαντάζεται κανείς ότι οι γείτονες θα βγουν έξω να συλλάβουν τον κλέφτη μόλις σημάνει ο συναγερμός. Επίσης, η γνώση της πληροφορίας ότι μια κατοικία ή ένα κατάστημα προστατεύεται από σύστημα ασφάλειας με συναγερμό αποτρέπει σε κάποιο βαθμό τους κλέφτες από το να τολμήσουν να κάνουν διάρρηξη. Ας είμαστε αισιόδοξοι, ένα σωστό σύστημα συναγερμού, ένα καλό θωράκισμα στις πόρτες, μια κλειδαριά ασφάλειας και μια σωστή προστασία στα παράθυρα, μειώνουν οπωσδήποτε τους κινδύνους μιας διάρρηξης με τα δυσμενή αποτελέσματά της.
