Ορατός είναι πλέον ο κίνδυνος διακοπής σωρείας έργων ανά την επικράτεια και απώλειας κοινοτικών κονδυλίων, λόγω της εκτίναξης του κόστους των υλικών και των καυσίμων. Μόνο η τιμή του πετρελαίου κίνησης έχει αυξηθεί κατά 30% τις τελευταίες εβδομάδες, γεγονός που έχει συμπαρασύρει προς τα πάνω όλες τις εργασίες που απαιτούν χρήση βαρέων μηχανημάτων, όπως π.χ. χωματουργικά έργα, οδοποιίες, έργα ύδρευσης κ.τ.λ. Πρόκειται για εργασίες που δεν καλύπτονται από την αναθεώρηση που έγινε στις τιμές 495 κωδικών υλικών, στο πλαίσιο σχετικής παρέμβασης από το υπουργείο Υποδομών στο τέλος του 2021.
Επιπλέον, ακόμα κι αυτή η αναθεώρηση έχει καταστεί παρωχημένη, καθώς έκτοτε οι τιμές έχουν καταγράψει νέα απότομη αύξηση, λόγω των αναταράξεων που έχει προκαλέσει η πολεμική σύρραξη στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της «Κ», στελέχη του κατασκευαστικού κλάδου, όπως ο Ζαχαρίας Αθουσάκης, πρώην πρόεδρος του ΣΑΤΕ (Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών), τονίζουν ότι σε προϊόντα που αποτελούν παράγωγα του πετρελαίου, π.χ. στους πλαστικούς σωλήνες, καταγράφονται αυξήσεις της τάξεως του 12% μόνο τις τελευταίες δύο εβδομάδες, πλέον της ανατίμησης κατά 50% που είχε σημειωθεί κατά τη διάρκεια του 2021 λόγω της πανδημίας.
Αντίστοιχα, στα ασφαλτικά προϊόντα παρατηρούνται αυξήσεις της τάξεως του 10% τις τελευταίες 10 μέρες. Σε ό,τι αφορά τον σίδηρο, έχει ανατιμηθεί κατά 20% από τις αρχές του 2022 μέχρι σήμερα. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Ιανουάριο του 2021 ο σίδηρος πωλούνταν 0,55 ευρώ/κιλό και σήμερα κοστίζει 1,2 ευρώ/κιλό.
Οπως αναφέρει ο Γιώργος Βλάχος, πρόεδρος του ΣΑΤΕ, «οι συνεχείς ανατιμήσεις των υλικών που ενσωματώνονται στα τεχνικά έργα (σίδηρος, τσιμέντο, ξυλεία, χαλκός, άσφαλτος, πολυαιθυλένιο, PVC, αλουμίνιο, πετρελαιοειδή γενικά κ.λπ.) ακολουθούν φρενήρεις ρυθμούς τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Οι συνεχείς αυξήσεις, που έχουν ξεπεράσει ακόμα και το 100% το τελευταίο διάστημα, είναι αναμφισβήτητο γεγονός. Η κατάσταση επιπλέον έχει επιδεινωθεί τον τελευταίο μήνα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Εχουμε πλέον φτάσει στο σημείο, εταιρείες προμηθειών να αρνούνται να δώσουν προσφορά για δομικά υλικά. Είναι εμφανές ότι οι τεχνικές εταιρείες βρίσκονται προ αδιεξόδου και ουσιαστικής αντικειμενικής αδυναμίας να προχωρήσουν στην ομαλή εκτέλεση των έργων».
Σύμφωνα με τον κ. Βλάχο, πλέον είναι εμφανής ο κίνδυνος διάλυσης πληθώρας συμβάσεων δημοσίων έργων. Για τον λόγο αυτό, ο ΣΑΤΕ ζητεί τη χορήγηση παράτασης των προθεσμιών εκτέλεσης των έργων κατά 4-6 μήνες, ύστερα από αίτηση των εργοληπτικών επιχειρήσεων και τη θεσμοθέτηση ενός σύγχρονου συστήματος αναθεώρησης των τιμών εντός του παραπάνω χρονικού διαστήματος.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα καταγράφεται σε συμβάσεις μικρών έργων, που αφορούν κυρίως δήμους και περιφέρειες. Τα έργα αυτά έχουν ανατεθεί με σημαντικές εκπτώσεις της τάξεως του 40% ή και ακόμα παραπάνω, με αποτέλεσμα σήμερα να είναι αδύνατη η εκτέλεσή τους λόγω της τεράστιας ζημίας που θα υποστούν οι ανάδοχοι, ακόμα και με την αναθεώρηση των τιμών που έχει πραγματοποιήσει το υπουργείο.
Πάντως, φαίνεται πως το υπουργείο Υποδομών έχει αντιληφθεί την έκταση του προβλήματος και πραγματοποιεί επαφές με τις εργοληπτικές οργανώσεις, ώστε να αναζητηθούν πιθανές λύσεις. Μεταξύ άλλων προτείνεται η διεύρυνση της αναθεώρησης των τιμών σε περισσότερους κωδικούς υλικών – εργασιών, ώστε να καλύπτονται και κωδικοί που συνδέονται με το ενεργειακό κόστος (π.χ. αδρανή υλικά, τούβλα, μονώσεις, οδοποιία, σκυροδέματα κτλ.). Σημειωτέον ότι σε παρέμβασή της, η Πανελλήνια Ενωση Διπλωματούχων Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Εργων πρότεινε μέχρι και την παροχή της δυνατότητας διάλυσης των υφιστάμενων συμβάσεων, στην περίπτωση που οι προϋπολογισμοί των έργων αυξηθούν σε ποσοστό άνω του 18% (λόγω των ανατιμήσεων των υλικών).
