Γιάννης Βουρδουμπάς: Είναι εφικτή η επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας στα ξενοδοχεία σήμερα;

Είναι εφικτή η επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας στα ξενοδοχεία σήμερα ;

Του Γιάννη Βουρδουμπά*

Η τουριστική βιομηχανία αποτελεί μία ανθούσα και αναπτυσσόμενη βιομηχανία της χώρας ενώ σε πολλά νησιά αποτελεί τη κύρια δραστηριότητα τους. Η συμβολή των ξενοδοχείων στη κλιματική κρίση είναι σημαντική καθώς τα κτίρια των τουριστικών μονάδων καταναλώνουν σημαντικά ποσά ενέργειας σε σχέση με άλλα ιδιωτικά ή δημόσια κτίρια. Καθώς όλο και περισσότεροι οργανισμοί προσπαθούν να μηδενίσουν τις καθαρές εκπομπές άνθρακα, με ορίζοντα το 2050, η επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας στα ξενοδοχεία αποτελεί μία πρόκληση. Στη πλειονότητα τους χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα για τη κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών σε θέρμανση, ψύξη και ηλεκτρική ενέργεια ενώ η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε αυτά είναι μέχρι σήμερα περιορισμένη. Το ενεργειακό κόστος των ξενοδοχειακών μονάδων αποτελεί σχετικά μικρό μέρος του λειτουργικού τους κόστους το οποίο συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 4-10%. Σε πολλές χώρες η δημιουργία ξενοδοχείων με μηδενικό κλιματικό αποτύπωμα αποτελεί ήδη πραγματικότητα.

Η μείωση ή και ο μηδενισμός των εκπομπών άνθρακα λόγω της χρήσης ενέργειας στα ξενοδοχεία μπορεί να επιτευχθεί με:

Α) Την αλλαγή της συμπεριφοράς των επισκεπτών και του προσωπικού τους,

Β) Τη πραγματοποίηση αλλαγών στα χρησιμοποιούμενα μηχανήματα και συσκευές με την αντικατάσταση μη ηλεκτρικών συσκευών με ηλεκτρικές,

Γ) Τη χρήση τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας και ενεργειακών τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών άνθρακα,

Δ) Την αγορά πράσινης ηλεκτρικής ή/και θερμικής ενέργειας από εξωτερικούς παρόχους ή ενεργειακούς συνεταιρισμούς, και

Ε) Την αντιστάθμιση των ανθρακούχων εκπομπών τους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ξενοδοχεία έχουν συνήθως πολλαπλές επιλογές για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας.

Οι πράσινες ενεργειακές τεχνολογίες

Η επιτευχθείσα τεχνολογική πρόοδος τα τελευταία χρόνια στην αξιοποίηση των αειφορικών ενεργειακών τεχνολογιών επιτρέπει τη χρήση τους στα ξενοδοχεία για τη κάλυψη μέρους ή όλων των ενεργειακών τους αναγκών με οικονομικά ελκυστικό αποδοτικό τρόπο.

Οι πράσινες ενεργειακές τεχνολογίες οι οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε ξενοδοχεία της χώρας περιλαμβάνουν:

1. Τη χρήση διαφόρων τεχνικών και τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας,
2. Τη χρήση ηλιακών θερμικών τεχνολογιών για παραγωγή θερμότητας, θερμού νερού (ή και ψύξης),
3. Τη χρήση ηλιακής φωτοβολταϊκής τεχνολογίας για τη παραγωγή ηλεκτρισμού,
4. Τη χρήση της βιομάζας για θέρμανση και παραγωγή ζεστού νερού,
5. Τη χρήση αντλιών θερμότητας υψηλής απόδοσης για τη παραγωγή θερμότητας, ψύξης και ζεστού νερού,
6. Τη χρήση συστημάτων συμπαραγωγής θερμότητας, ζεστού νερού και ηλεκτρικής ενέργειας,
7. Την αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας.

Ορισμένες από τις τεχνολογίες αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο σε μεγάλα ξενοδοχεία (όπως η τεχνολογία της συμπαραγωγής), άλλες σε μικρά (όπως η χρήση βιομάζας) ενώ άλλες τεχνολογίες σε ξενοδοχεία όλων των μεγεθών (όπως η ηλιοθερμική και η Φωτοβολταϊκή τεχνολογία).

Η οικονομική βιωσιμότητα των προαναφερθέντων πράσινων ενεργειακών τεχνολογιών

Οι προαναφερθείσες αειφορικές ενεργειακές τεχνολογίες έχουν χρησιμοποιηθεί και χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο για τη παραγωγή ενέργειας σε διάφορους τομείς συμπεριλαμβανομένων και των ξενοδοχείων της χώρας. Είναι αξιόπιστες και ώριμες τεχνολογίες. Η οικονομική τους ελκυστικότητα και βιωσιμότητα είναι αποδεδειγμένη χωρίς κάποια οικονομική ενίσχυση από τη πολιτεία. Σε ορισμένες περιπτώσεις προσφέρονται επιδοτήσεις, μέσω των Ευρωπαϊκών διαρθρωτικών ταμείων, για την εγκατάσταση πράσινων ενεργειακών συστημάτων σε τουριστικά καταλύματα.

Το θεσμικό πλαίσιο

Το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο στη χώρα προάγει τη κλιματική ουδετερότητα των ξενοδοχείων. Στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) αναφέρεται ότι επιβάλλεται ο μηδενισμός του ανθρακικού αποτυπώματος του κτιριακού αποθέματος με ορίζοντα το 2050 που συμπεριλαμβάνει και τα κτίρια των τουριστικών καταλυμάτων. Η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων των ξενοδοχείων συνεπάγεται τη βελτίωση της ενεργειακής τους κατηγοριοποίησης. Η καθαρή ενεργειακή τους μετάβαση διευκολύνεται καθώς η πολιτεία επιτρέπει σήμερα τη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε ξενοδοχειακές μονάδες και την αποθήκευση τυχόν πλεονάζουσας ηλεκτρικής ενέργειας στο ηλεκτρικό δίκτυο. Ταυτόχρονα είναι εφικτή η πιστοποίηση τους σύμφωνα με τους κανονισμούς LEED και Green Key η οποία υποδεικνύει στους επισκέπτες τη περιβαλλοντικά φιλική συμπεριφορά τους.

Η αντιστάθμιση των εκπομπών άνθρακα των ξενοδοχείων

Μετά τη μείωση των εκπομπών άνθρακα που μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους σε τουριστικά καταλύματα τυχόν υπόλοιπες εκπομπές μπορούν να εξαλειφθούν με την αντιστάθμιση των εκπομπών τους σύμφωνα με τους διεθνείς μηχανισμούς οι οποίοι καθιερώθηκαν το 1997 με το πρωτόκολλο του Κιότο. Η αντιστάθμιση των εκπομπών τους επιτυγχάνεται με την εξαγορά ισόποσων δικαιωμάτων εκπομπών από ειδικούς οργανισμούς ή εταιρείες που υλοποιούν έργα τα οποία αποδεδειγμένα συμβάλλουν στη μείωση των ανθρακούχων ρύπων.

Η χρηματοδότηση των πράσινων ενεργειακών επενδύσεων

Η υλοποίηση πράσινων ενεργειακών επενδύσεων σε τουριστικά καταλύματα απαιτεί κεφάλαια τα οποία είτε μπορεί να μην είναι διαθέσιμα ή να διατίθενται σε διαφορετικούς τομείς των καταλυμάτων που ίσως έχουν προτεραιότητα. Σε κάθε περίπτωση η χρηματοδότηση των επενδύσεων αυτών μπορεί να επιτευχθεί με:

Α) Ίδια κεφάλαια,

Β) Τραπεζικό δανεισμό,

Γ) Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου για μεγάλες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις,

Δ) Κάποια μορφή επιδότησης,

Ε) Χρηματοδότηση από εξειδικευμένες εταιρείες παροχής ενεργειακών υπηρεσιών εφόσον είναι δυνατόν, ή

ΣΤ) Συνδυασμό των προαναφερθέντων.

Τα οφέλη των τουριστικών καταλυμάτων από την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας

Τα ξενοδοχεία έχουν σημαντικά οφέλη από τη μείωση ή το μηδενισμό των ανθρακούχων εκπομπών τους λόγω της χρήσης ενέργειας όπως:

1. Συμβάλλουν στην επίτευξη των εθνικών και Ευρωπαϊκών στόχων για το μετριασμό της κλιματικής αλλαγής,
2. Βελτιώνουν την ενεργειακή συμπεριφορά τους και γίνονται ελκυστικότερα στους περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένους επισκέπτες,
3. Μειώνουν το ενεργειακό και το λειτουργικό κόστος τους ενώ οι όποιες πράσινες ενεργειακές επενδύσεις τους έχουν θετικό οικονομικό αποτέλεσμα,
4. Αυξάνουν την ενεργειακή επάρκεια και ασφάλεια τους καθώς και την ανθεκτικότητα τους στη κλιματική αλλαγή,
5. Δεν επηρεάζονται από μελλοντικές αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων και της ηλεκτρικής ενέργειας,
6. Συμβάλλουν στη τοπική ανάπτυξη, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και δίδουν το παράδειγμα σωστής περιβαλλοντικής συμπεριφοράς στις τοπικές κοινωνίες.

Συμπερασματικά μπορεί να λεχθεί ότι η επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας στα ξενοδοχεία της χώρας είναι εφικτή σήμερα καθώς το θεσμικό πλαίσιο είναι ευνοϊκό ενώ υπάρχουν οι απαραίτητες μέθοδοι και τεχνολογίες οι οποίες είναι ώριμες, αξιόπιστες και οικονομικά ελκυστικές. Ανάλογα με τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες του κάθε ξενοδοχείου υπάρχουν διάφορες επιλογές για το μηδενισμό του κλιματικού αποτυπώματος του.

Το ξενοδοχείο Boutiquehotel Stadthalle στη Βιέννη παράγει σε ετήσια βάση στις εγκαταστάσεις του πράσινη ενέργεια, χωρίς ανθρακούχες εκπομπές, ίση με αυτή που καταναλώνει χρησιμοποιώντας ηλιακά θερμικά συστήματα, ηλιακά φωτοβολταϊκά συστήματα και αντλίες θερμότητας υψηλής απόδοσης.

Ο Γιάννης Στυλ. Βουρδουμπάς είναι Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ, M.Sc., Ph.D.