Ενα «στρατηγικό σχέδιο» με δράσεις όπως παροχή φθηνών, ακόμη και άτοκων, δανείων για την αγορά πρώτης κατοικίας, αλλά και διάθεση ιδιωτικών ή κρατικών αναξιοποίητων ακινήτων, αφού πρώτα ανακαινιστούν και αναβαθμιστούν ενεργειακά, σε νέους και ζευγάρια, ηλικίας από 25 έως 39 ετών, παρουσίασαν χθες οι συναρμόδιοι υπουργοί. Το σχέδιο εντάσσεται στη στρατηγική κοινωνικής στέγασης που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από τη ΔΕΘ το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, και απαντά σε έξι στόχους της κυβερνητικής πολιτικής με τελικό στόχο τη μείωση του πολύ υψηλού κόστους στέγασης, κυρίως για τους νέους ανθρώπους. «Η χώρα μας, κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης, είχε γίνει ένα αφιλόξενο μέρος για τους νέους, με αποτέλεσμα να σημειωθεί το brain drain», δήλωσε χαρακτηριστικά ο υπουργός Επικρατείας Ακης Σκέρτσος, παρουσιάζοντας το πρόβλημα της στέγασης των νέων ανθρώπων στην Ελλάδα, κυρίως λόγω των υψηλών ενοικίων. Είναι άλλωστε ενδεικτικό το γεγονός ότι, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ενωση κατά μέσον όρο δαπανάται το 20% του εισοδήματος για την κάλυψη στεγαστικών αναγκών, στην Ελλάδα το ποσοστό ανέρχεται σε 37%. Παράλληλα, παρατηρείται φθίνουσα πορεία όσον αφορά το ποσοστό ιδιοκατοίκησης, ενώ τουλάχιστον 770.000 κατοικίες είναι κλειστές, εκ των οποίων 200.000 βρίσκονται σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Την ίδια στιγμή, η ηλικία στεγαστικής ανεξαρτητοποίησης στην Ελλάδα είναι τα 31 έτη, όταν στην Ε.Ε. είναι τα 26, καθώς οι νέοι, κυρίως για οικονομικούς λόγους, δυσκολεύονται να μείνουν μόνοι τους και να καλύψουν το βάρος των υψηλών ενοικίων. Ιδιαίτερα σημαντικό για τον κυβερνητικό σχεδιασμό είναι και το δημογραφικό πρόβλημα, που μπορεί να μην είναι ελληνικό (απειλεί τόσο την Ε.Ε. όσο και τον υπόλοιπο κόσμο), αποτελεί όμως βραδυφλεγή βόμβα για την εγχώρια οικονομία και την κοινωνία.
Στο πλαίσιο αυτό, το κυβερνητικό σχέδιο «Σπίτι μου» περιλαμβάνει 6 δράσεις προκειμένου να βοηθηθούν νέοι και ζευγάρια ηλικίας έως 39 ετών, που δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν φθηνή στέγη, να αποκτήσουν εναλλακτικές επιλογές με ευνοϊκούς όρους, στα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, επιχορηγήσεις και άτοκα δάνεια, ενώ κεντρικό άξονα αποτελεί η ανακαίνιση παλαιών σπιτιών. Οι περισσότερες δράσεις θα υλοποιούνται μέσω της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ – πρώην ΟΑΕΔ), καθώς με βάση τις αλλαγές που πέρασαν στον πρόσφατο νόμο για τον εκσυγχρονισμό του ΟΑΕΔ, το αποθεματικό του 1,6 δισ. ευρώ που παρέμενε «κλειδωμένο», αφού δημιουργήθηκε από εισφορές εργαζομένων και εργοδοτών (μέχρι την κατάργηση της σχετικής εισφοράς για τους εργοδότες), και αναξιοποίητο, μπορεί πλέον να χρησιμοποιηθεί. Ενα, επίσης, μεγάλο μέρος του σχεδιασμού περνάει μέσα από την αξιοποίηση της μεγάλης και αναξιοποίητης ακίνητης περιουσίας του ΟΑΕΔ. Το συνολικό κόστος των δράσεων ανέρχεται σε 1,74 δισ. ευρώ και αφορά τουλάχιστον 137.000 νέους και ζευγάρια.
ΑΓΟΡΑ ΠΡΩΤΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ
Δάνεια έως 150.000 ευρώ με χαμηλό επιτόκιο 1%
Ατοκα ή χαμηλότοκα στεγαστικά δάνεια θα μπορέσουν να λάβουν τουλάχιστον 10.000 νέοι ή ζευγάρια, ηλικίας έως 39 ετών (τουλάχιστον ο ένας από τους δύο), μέσω του προγράμματος που προωθεί το υπουργείο Εργασίας και θα ξεκινήσει το πρώτο τρίμηνο του 2023. Το μέτρο αφορά τη χορήγηση στεγαστικών δανείων με πολύ χαμηλό επιτόκιο, κοντά στο 1% (έναντι 4% που είναι ο μέσος όρος των επιτοκίων στην αγορά σήμερα). Τα χαμηλότοκα δάνεια θα καλύπτουν έως και το 90% της εμπορικής αξίας του ακινήτου με ανώτατο όριο τις 150.000 ευρώ, για αγορά πρώτης κατοικίας. Θα αφορούν την αγορά διαμερισμάτων έως 120 τ.μ. και έτος κατασκευής έως και το 2007. Ετσι, ένα νέο ζευγάρι που αγοράζει, για παράδειγμα, σπίτι αξίας 100.000 ευρώ θα πληρώνει μηνιαία δόση 275-285 ευρώ, μέχρι το σπίτι, στη λήξη του δανείου, να μείνει στην ιδιοκτησία του. Προϋπόθεση θα είναι οι νέοι να έχουν ετήσιο καθαρό εισόδημα από 10.000 ευρώ έως 24.000 ευρώ, με προσαύξηση 3.000 ευρώ για κάθε προστατευόμενο μέλος.
Ο προϋπολογισμός του προγράμματος είναι 500 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 375 εκατ. ευρώ θα προέλθουν από το αποθεματικό της ΔΥΠΑ και 125 εκατ. ευρώ από τις τράπεζες. Στην περίπτωση εξάντλησης των πόρων προβλέπεται ο διπλασιασμός του ποσού των χορηγούμενων δανείων.
Προκειμένου να στηριχθούν ακόμα περισσότερο οι τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες για νέα ζευγάρια με τρία και πλέον παιδιά κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης υπαγωγής στο πρόγραμμα, ή ζευγάρια που θα αποκτήσουν τρία παιδιά κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του δανείου, το δάνειο θα είναι άτοκο.
Στο πλαίσιο της προσπάθειας αξιοποίησης των υφιστάμενων κενών ιδιωτικών κατοικιών και με τη χρήση ευρωπαϊκών κονδυλίων ύψους 200 εκατ. ευρώ προωθείται πρόγραμμα χρηματοδότησης μαζικής ανακαίνισης και ενεργειακής αναβάθμισης 4.000 ακινήτων, που έχουν μείνει κενά για μεγάλο χρονικό διάστημα, σε συνεργασία με τους ιδιοκτήτες τους, για την άμεση διάθεσή τους ως κατοικίες σε νέους και νέα ζευγάρια, με κοινωνικά κριτήρια. Το μέτρο θα ωφελήσει τόσο τους νέους που θα στεγαστούν σε αυτές όσο και τους ιδιοκτήτες των ακινήτων οι οποίοι θα εξασφαλίσουν εγγυημένο εισόδημα και αναβάθμιση των ακινήτων τους. Από τη δράση αναμένεται να ωφεληθούν 10.000 νέοι και νέα ζευγάρια, ηλικίας 25-39 ετών. Επιδίωξη του υπουργείου Εργασίας είναι να εξασφαλιστεί χρηματοδότηση από το νέο ΕΣΠΑ.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΤΙΠΑΡΟΧΗ
Αξιοποίηση οικοπέδων για ανέγερση 2.500 κατοικιών
Τον θεσμό της «Κοινωνικής αντιπαροχής» εγκαινιάζουν το υπουργείο Εργασίας και η ΔΥΠΑ, αξιοποιώντας την ακίνητη περιουσία τόσο του τέως Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας (ΟΕΚ) όσο και του υπουργείου. Eτσι, με στόχο την ανέγερση 2.500 κοινωνικών κατοικιών για 5.000 ωφελούμενους νέους έως 39 ετών, η ΔΥΠΑ θα παραχωρήσει τα οικόπεδά της μέσω διαγωνισμού σε τεχνικές εταιρείες που θα κατασκευάσουν διαμερίσματα. Το 50% αυτών θα διατίθεται σε νέους με πολύ χαμηλά ενοίκια. Η επιλογή των οικοπέδων θα ξεκινήσει φέτος, ενώ ο διαγωνισμός για την επιλογή των αναδόχων προγραμματίζεται για τα μέσα του 2023. Αντίστοιχα προβλέπονται και η αξιοποίηση 40 ακινήτων του υπουργείου Εργασίας και η παραχώρησή τους σε νεαρά ζευγάρια και νέους έως 39 ετών, εφαρμόζοντας ως μοντέλο διάθεσης είτε το ενοίκιο (που θα είναι χαμηλό έως μηδενικό) είτε το rent to own, που έχει ως αποτέλεσμα, έπειτα από ένα εύλογο χρονικό διάστημα, το διαμέρισμα να περνάει στην ιδιοκτησία του ωφελουμένου.
«Κάλυψη»
Παράλληλα, το υπουργείο Εργασίας αναμένεται να «τρέξει» το πρόγραμμα «Κάλυψη» που προβλέπει τη μίσθωση –σε πρώτη φάση– άνω των 1.000 κατοικιών του προγράμματος «Εστία» σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη για παροχή κατοικιών με χαμηλό ενοίκιο σε νέους και νέα ζευγάρια. Τα σπίτια αυτά, που ήταν παραχωρημένα σε ιδιώτες και νοικιάζονταν σε μετανάστες, θα είναι διαθέσιμα μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2022. Ωφελούμενοι είναι 2.500 νέοι 25-39 ετών, δικαιούχοι του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος.
Τέλος προβλέπεται η ανακαίνιση 100 διαμερισμάτων (70 στον Δήμο Αθηναίων και 30 στον Δήμο Θεσσαλονίκης), όπου θα στεγαστούν τουλάχιστον 200 νέοι και νέα ζευγάρια έως 39 ετών.
Φοιτητικό επίδομα
Αναδρομικά, μέσα στο φθινόπωρο, θα δοθεί το αυξημένο φοιτητικό επίδομα στέγασης σε τουλάχιστον 50.000 δικαιούχους φοιτητές και σπουδαστές δημόσιων ΙΕΚ. Υπενθυμίζεται ότι το εν λόγω επίδομα δίνεται κάθε Σεπτέμβριο και αφορά το ακαδημαϊκό έτος που προηγήθηκε, δηλαδή φέτος οι δικαιούχοι θα λάβουν 1.500 ευρώ αντί 1.000 ευρώ για την περίοδο 2021-2022. Μάλιστα, σε περίπτωση συγκατοίκησης το επίδομα αυξάνεται στις 2.000 ευρώ. Προσοχή: Σε όσους έχει ήδη καταβληθεί το επίδομα των 1.000 ευρώ, θα υπάρξει και νέα πληρωμή, ώστε συνολικά να λάβουν 1.500 ευρώ. Οσον αφορά τις φοιτητικές εστίες σε πέντε περιοχές της χώρας, Θράκη, Δυτική Μακεδονία, Θεσσαλία, Δυτική Αττική, Κρήτη, θα δημιουργηθούν έως το 2027, μέσω ΣΔΙΤ, περισσότερες από 8.150 κλίνες, με κόστος πάνω από 540 εκατ. ευρώ.
«ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ – ΑΝΑΚΑΙΝΙΖΩ»
Παρεμβάσεις αναβάθμισης παλιών σπιτιών
Στο τέλος του έτους ξεκινάει το νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω» για 20.000 νέους από 18 έως 39 ετών, προϋπολογισμού 350 εκατ. ευρώ, το οποίο εντάσσεται στη στρατηγική της κοινωνικής στέγασης. Στηρίζεται, δε, σε δύο πυλώνες: την ενεργειακή αναβάθμιση και την ανακαίνιση παλαιών κτιρίων.
Για τον πρώτο πυλώνα, την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικίας, ανώτατος προϋπολογισμός είναι 25.000 ευρώ με επιδότηση 50%-90%, ανάλογα με το εισόδημα του δικαιούχου, ενώ για την ολοκλήρωση των εργασιών μπορεί να ληφθεί άτοκο δάνειο.
Περιλαμβάνει παρεμβάσεις βελτίωσης ενεργειακής κλάσης του σπιτιού, όπως αντικατάσταση κουφωμάτων, εξωτερική θερμομόνωση, νέα συστήματα θέρμανσης – ψύξης, συστήματα παροχής ζεστού νερού χρήσης, συσκευές smart home και οικιακές ηλεκτρικές συσκευές. Το πρόγραμμα αναμένεται να ξεκινήσει τον Δεκέμβριο. Για την υλοποίηση των εργασιών αυτών, οι νέοι μπορούν να λάβουν άτοκο δάνειο. Προϋποθέσεις για τη λήψη της επιδότησης είναι το ατομικό/οικογενειακό εισόδημα να είναι έως 50.000 ευρώ, το ακίνητο να είναι πατρογονική κατοικία που έχει μεταβιβαστεί, να είναι ιδιόκτητο ή ιδιοκατοικούμενο και ο νέος να έχει πλήρη κυριότητα ή επικαρπία.
Ο δεύτερος πυλώνας, που αφορά την ανακαίνιση, περιλαμβάνει παρεμβάσεις προϋπολογισμού έως και 10.000 ευρώ προκειμένου ο νέος ηλικίας έως 39 ετών να προχωρήσει σε ανακαίνιση χώρων μπάνιου και ειδών υγιεινής, ανακαίνιση χώρων κουζίνας, αντικατάσταση πόρτας εισόδου ή αντικατάσταση και επισκευές ηλεκτρολογικών ή υδραυλικών εγκαταστάσεων κ.ά., αλλά και αγορά οικιακών συσκευών, όπως ψυγείο ή κουζίνα υψηλής ενεργειακής κλάσης. Η επιδότηση σε αυτή την περίπτωση είναι οριζόντια με ποσοστό 30%. Και όσον αφορά τον δεύτερο αυτόν πυλώνα υπάρχει πρόβλεψη για δάνειο έως 7.000 ευρώ, το οποίο θα είναι χαμηλότοκο. Για τις παρεμβάσεις ανακαίνισης, προϋποθέσεις για τη συμμετοχή στο υποπρόγραμμα είναι το ατομικό/οικογενειακό εισόδημα να είναι έως 20.000 ευρώ, το ακίνητο να είναι είτε πατρογονική κατοικία που έχει μεταβιβαστεί είτε να είναι ιδιόκτητο ή ιδιοκατοικούμενο και ο νέος ωφελούμενους να έχει πλήρη κυριότητα ή επικαρπία.
Σε κάθε περίπτωση το ακίνητο πρέπει να υφίσταται νόμιμα, να χρησιμοποιείται ήδη ή να πρόκειται να χρησιμοποιηθεί.
Ξεχωριστό είναι το πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Ενοικιάζω», που αφορά τις ανακαινίσεις κενών κατοικιών, προϋπολογισμού 50 εκατ., και επιδότηση έως 40% για τιμολόγια εργασιών και υλικών. Στην πράξη, μέσω του προγράμματος που θα «τρέξει» το πρώτο τρίμηνο του 2023, ιδιοκτήτες με φορολογικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ θα μπορούν να ανακαινίσουν τις κατοικίες και να τις χρησιμοποιήσουν για στέγαση νέων ανθρώπων για τουλάχιστον τρία χρόνια. Επιλέξιμες είναι οι κατοικίες έως 100 τ.μ. και προϋπόθεση είναι η κατοικία να μην είναι μισθωμένη το προηγούμενο διάστημα ή να είναι δηλωμένη ως κενή.
kathimerini.gr
